ศูนย์อบรมศาสนาอิสลามและจริยธรรมประจำมัสยิด

ความหมายและที่มา        

         ศูนย์อบรมศาสนาอิสลามสำหรับเด็ก ๆ  โดยทั่วไปหมายถึงการศึกษาวิชาการศาสนาอิสลามระดับพื้นฐาน (ฟัรดูอีน) เนื่องจากศาสนาอิสลามกำหนดให้มุสลิมทุกคนมีหน้าที่ต้องศึกษาวิชาศาสนาอิสลามระดับพื้นฐาน (ฟัรดูอีน) จึงเป็นหน้าที่และภาระของผู้ปกครอง และพ่อแม่ทุกคนที่จะต้องขวนขวายให้ลูกหลานได้รับการศึกษาวิชาศาสนาภาคบังคับดังกล่าว และด้วยหลักการนี้เองทำให้การจัดการศึกษาวิชาศาสนาอิสลามระดับพื้นฐาน (ฟัรดูอีน) ได้แพร่หลายในชุมชนมุสลิมมาช้านานทั่วประเทศไทย บางชุมชนอาศัยเพิงชายคา หรือทางเข้ามัสยิดเป็นที่สอนโดยให้เด็กนั่งเรียนกับพื้น ซึ่งอยู่ในบริเวณหรือที่ดินของมัสยิด แต่หากชุมชนไหนมีฐานะทางเศรษฐกิจดีก็จะมีอาคารเรียนที่สวยงามและมีระบบการสอนที่ดีขึ้นเหมือนกับโรงเรียนเอกชน ซึ่งมีเพียงส่วนน้อย   


         การจัดการศึกษาดังกล่าวในเขตพื้นที่จังหวัดปัตตานี ยะลา นราธิวาส และสงขลาบางส่วน ก็ได้จัดการเรียนการสอนดังกล่าว โดยใช้ภาษามลายูท้องถิ่นในการเรียนการสอน และใช้เรียกชื่อว่า “ตาดีกา” สำหรับในจังหวัดอื่น ๆ นั้น มีองค์กรเอกชนองค์กรหนึ่งชื่อว่า สมาคมคุรุสัมพันธ์ ได้พยายามจัดระบบการศึกษาศาสนาอิสลามระดับพื้นฐาน (ฟัรดูอีน) นี้ให้เป็นเอกภาพ โดยใช้หลักสูตรวิชาการศึกษาศาสนาอิสลามภาคบังคับระดับพื้นฐาน (ฟัรดูอีน) ซึ่งปรากฏว่าเป็นที่ยอมรับของชุมชนมุสลิมทั่วประเทศมาเป็นเวลาช้านาน แต่ก็ยังมีอยู่บ้างบางพื้นที่มีการใช้หลักสูตรในการเรียนการสอนอื่น แต่อย่างไรก็ตามสถานที่ที่จัดการศึกษาดังกล่าว ไม่ว่าตาดีกาในจังหวัดชายแดนภาคใต้หรือฟัรดูอีนในจังหวัดอื่น ทางราชการได้เข้ามาส่งเสริมสนับสนุนภายใต้ชื่อ “ศูนย์อบรมศาสนาอิสลามและจริยธรรมประจำมัสยิด” 


         กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม ได้ให้การส่งเสริมสนับสนุนการศึกษาอบรมดังกล่าวมาโดยตลอด ภายใต้โครงการศูนย์อบรมศาสนาอิสลามและจริยธรรมประจำมัสยิด โดยได้มีการจัดตั้งศูนย์อบรมศาสนาอิสลามและจริยธรรมประจำมัสยิด และมีระเบียบกรมการศาสนาเป็นแนวทางการดำเนินงานซึ่งปัจจุบันมีศูนย์อบรมฯ ที่ได้รับการอนุญาตจัดตั้งจากกรมการศาสนาในจังหวัดต่าง ๆ จำนวน ๓๕ จังหวัด รวม ๑,๐๑๑ ศูนย์ (ยกเว้นจังหวัดปัตตานี ยะลา นราธิวาส สตูล และ ๔ อำเภอในจังหวัดสงขลา ซึ่งเป็นภารกิจของกระทรวงศึกษาธิการ) 


         ศูนย์อบรมศาสนาอิสลามและจริยธรรมประจำมัสยิดมีการบริหารงานโดยคณะกรรมการศูนย์ฯ อิหม่ามมัสยิดเป็นประธานกรรมการศูนย์โดยตำแหน่ง มีการจัดการเรียนการสอนโดยผู้สอนที่มีความรู้ความสามารถและประสบการณ์ทางด้านศาสนาอิสลาม ผู้เรียนมีอายุตั้งแต่ ๖ - ๑๒ ปี เป็นการให้การศึกษาที่มุ่งเน้นให้ผู้เรียนมีความรู้ในหลักการศาสนาอิสลามขั้นพื้นฐาน และหลักคุณธรรมจริยธรรม เพื่อยึดมั่นในหลักศรัทธา การปฏิบัติศาสนกิจ การปลูกฝังคุณธรรมเพื่อนำไปใช้ในชีวิตประจำวันและสามารถอยู่ร่วมกันในสังคมได้อย่างมีความสุข โดยเปิดสอนทุกวันจันทร์ - วันศุกร์ เวลา ๑๗.๐๐ - ๑๙.๐๐ น. และวันเสาร์ - วันอาทิตย์ เวลา ๐๙.๐๐ - ๑๒.๐๐ น. ปัจจุบันนอกจากศูนย์อบรมศาสนาอิสลามและจริยธรรมประจำมัสยิดจะเป็นสถานที่ในการจัดการศึกษาให้แก่เยาวชนมุสลิมแล้ว ยังเป็นสถานที่ในการจัดกิจกรรมต่าง ๆ ของชุมชน ไม่มีการแบ่งแยกศาสนา เป็นการบูรณาการร่วมกับโรงเรียนและชุมชนในพื้นที่ รวมทั้งหน่วยงาน องค์กรในเขตพื้นที่ โดยมีมัสยิดเป็นศูนย์กลางในการจัดกิจกรรม ทำให้ชุมชนเกิดความเข้มแข็ง มีความรักความสามัคคี สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุขท่ามกลางความแตกต่างหลากหลาย